Για την γυναίκα που Νοσεί

Κατευθυντήριες Οδηγίες

Η συστηματική παρακολούθηση των γυναικών με καρκίνο του μαστού μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας τους είναι υποχρεωτική και έχει τους εξής στόχους

• Τον έλεγχο για την εμφάνιση της τοπικής υποτροπής*.
• Τον έλεγχο για την εμφάνιση νέας νεοπλασίας. Οι ασθενείς με καρκίνο του μαστού έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν δεύτερη νεοπλασία στο μαστό ή τις ωοθήκες.
• Τη διάγνωση μεταστατικής νόσου.

*Τοπική υποτροπή ονομάζεται η επανεμφάνιση κακοήθειας στον ίδιο μαστό, η οποία παρουσιάζεται ύστερα από ένα χρονικό διάστημα από την ολοκλήρωση της αρχικής θεραπείας όπου η γυναίκα είναι «ελεύθερη νόσου». Η τοπική υποτροπή μπορεί να εμφανιστεί ύστερα από μαστεκτομή ή ογκεκτομή και ακτινοβολία ή ύστερα από συντηρητική θεραπεία ενδοπορικού καρκινώματος in situ. Αποτελέσματα μελετών αποδεικνύουν ότι η εφαρμογή νέων θεραπευτικών σκευασμάτων σε ασθενείς με τοπική υποτροπή που διαγιγνώσκεται σε αρχικό στάδιο επηρεάζει θετικά το αποτέλεσμα της θεραπείας, συνεπώς και την πρόγνωση της ασθενούς, επιτυγχάνοντας τη μείωση της θνησιμότητας

Οι οδηγίες παρακολούθησης γυναικών ύστερα από διάγνωση καρκίνου του μαστού διαφέρουν από χώρα σε χώρα. Οι κατευθυντήριες αυτές οδηγίες δεν πρέπει να θεωρηθούν ειδικές για όλες τις ασθενείς, καθότι κάθε περίπτωση είναι διαφορετική και έχει τις ιδιαιτερότητές της, ενώ ακόμη ορισμένα ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα ακόμη από τους ειδικούς επιστήμονες.

Οι κατευθυντήριες οδηγίες που έχουν οριστεί από την Αμερικανική Εταιρεία Κλινικής Ογκολογίας (ASCO) του 1998 και οι πιο πρόσφατες του 2006 προτείνουν ύστερα από ογκοπλαστική επέμβαση μαστού ή ογκεκτομή να διενεργείται:

Αυτοεξέταση: Κάθε μήνα.

Μαστογραφία: Το πρώτο 6μηνο ύστερα από συντηρητική επέμβαση μαστού και μετά τη συμπλήρωση της ακτινοθεραπείας και έπειτα ετησίως.

Κλινική εξέταση και παρακολούθηση: Κάθε 3-6 μήνες για τα πρώτα 3 έτη. Κάθε 6-12 μήνες για τα επόμενα 2 έτη. Κάθε χρόνο για το υπόλοιπο της ζωή τους.

Υπερηχογράφημα κάτω κοιλίας: Συνιστάται κάθε χρόνο για όλες τις γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε επέμβαση και λαμβάνουν ταμοξιφένη. Σε περίπτωση αιμορραγίας θα πρέπει αμέσως να αναφέρουν το σύμπτωμα στον γιατρό τους.

Άλλες απεικονιστικές εξετάσεις που προτείνονται είναι η ακτινογραφία θώρακος, το υπερηχογράφημα ήπατος, το σπινθηρογράφημα οστών, η αξονική τομογραφία, το FDG-PET. Η συχνότητα των εξετάσεων αυτών εξαρτάται από τον θεράποντα γιατρό, τη συμπτωματολογία της εξεταζόμενης και από τους γενικότερους παράγοντες κινδύνου.

Η μέτρηση οστικής πυκνότητας συστήνεται κάθε 1-2 χρόνια σε ασθενείς που λαμβάνουν θεραπεία με αναστολέα του ενζύμου της αρωματάσης.

Κατευθυντήριες οδηγίες σύμφωνα με τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες του 2006.

Η προτεινόμενη παρακολούθηση της πορείας των ασθενών με καρκίνο μαστού είναι η μαστογραφία ετησίως, ενώ άλλες διαγνωστικές εξετάσεις διενεργούνται μόνο όταν υπάρχουν κλινικές ενδείξεις.

Οι οδηγίες που προτείνονται από άλλους ιατρικούς φορείς, όπως το International School of Breast Ultrasound (ISBUS) και η DE/Ö/S-GUM, είναι ο συνδυασμός διενέργειας ψηλάφησης, μαστογραφίας και υπερηχογραφήματος μαστών:

Μέχρι 24 μήνες ύστερα από συντηρητική επέμβαση μαστού:

• Κάθε 6 μήνες συστοίχως.
• Κάθε 12 μήνες αμφοτερόπλευρα.

Μετά 24 μήνες:

• Κάθε 12 μήνες αμφοτερόπλευρα.

Στην Ελλάδα προτείνεται η ψηλάφηση, η μαστογραφία και το υπερηχογράφημα να διενεργούνται συνδυαστικά:

Τους πρώτους 24 μήνες ύστερα από ογκεκτομή:

• Κάθε 6 μήνες συστοίχως.
• Κάθε 12 μήνες αμφοτερόπλευρα.

Μετά 36 (24) μήνες:

• Μαστογραφία κάθε 12 μήνες αμφοτερόπλευρα.
• Μαγνητική μαστογραφία σε περιπτώσεις που υπάρχουν αμφίβολα ευρήματα.

Επιπρόσθετες εξετάσεις προτείνονται ύστερα από συντηρητική χειρουργική επέμβαση μαστού ή ογκοπλαστική σε ασθενείς υψηλού κινδύνου ή με κληρονομική προδιάθεση ή εμφάνιση της νόσου σε νεαρή ηλικία. Το προτεινόμενο πρωτόκολλο παρακολούθησης στις περιπτώσεις αυτές είναι:

Η ψηλάφηση και το υπερηχογράφημα έως 24 μήνες έπειτα από συντηρητική επέμβαση μαστού,

Κάθε 3 μήνες στο χειρουργημένο μαστό.

Μαγνητική μαστογραφία ή PET μετά τους 18 μήνες (χρησιμοποιείται ως εξέταση αναφοράς).

Το Πρωτόκολλο που προτείνεται για την τεχνική της μαστογραφίας ύστερα από διάγνωση καρκίνου του μαστού:

Σε μαστεκτομή: Δεν διενεργείται καμία απεικόνιση παρά μόνο πλαγιοπλαγία εικόνα αν υπάρχει εναπομείναντας ιστός.

Σε ογκεκτομή: Διεξάγεται κανονικά η μαστογραφία σε πλαγιοπλάγιο και κεφαλοουραίο επίπεδο. Γίνονται επιπρόσθετες λήψεις όταν κρίνεται απαραίτητο (μεγεθυντικές ή πλαγία εικόνα).

Σε αποκατάσταση με Transverse Rectus Abdominis Myocutaneous Flap (ΤRΑΜ) από την περιοχή της κοιλιάς ή ανάπλαση με μυοδερματικό κρημνό από τη μασχάλη: Διενεργείται πλαγιοπλαγία και κεφαλοουραία εικόνα.

Για τη διάγνωση τοπικής υποτροπής ύστερα από μαστεκτομή και σε περίπτωση τοποθέτησης ενθέματος σιλικόνης: Διενεργείται υπερηχογράφημα και μαγνητική μαστογραφία.

Από μελέτες που έχουν διεξαχθεί έχει παρατηρηθεί ότι συνήθως η τοπική υποτροπή σε ποσοστό 80% εμφανίζεται τα πρώτα 5 χρόνια μετά τη μαστεκτομή. Έχουν όμως σημειωθεί περιπτώσεις όπου η τοπική υποτροπή μπορεί να εμφανιστεί έπειτα από 15 χρόνια από την ολοκλήρωση της αρχικής θεραπείας. Συνεπώς η παρακολούθηση των γυναικών αυτών συστήνεται καθόλη τη διάρκεια της ζωή τους.

Η παρακολούθηση των γυναικών με καρκίνο του μαστού πρέπει να γίνεται από ειδικό ογκολόγο ή χειρουργό μαστού, που σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να συνεργάζονται στενά με τον ακτινολόγο, τον κυτταρολόγο και τον παθολογοανατόμο.

Μύθοι και αλήθειες

Ευθύνονται τα αποσμητικά και τα αντιιδρωτικά για την ανάπτυξη καρκίνου του μαστού;

Η συνεχής συζήτηση γύρω από το θέμα αυτό βασίζεται κατά κύριο λόγο σε δύο εκδοχές. Τα αποσμητικά (deodorant) με τις συντηρητικές τους ουσίες, τα αποκαλούμενα parabens, και τα αντιιδρωτικά (antiperspirant) με τα άλατα αργιλίου, όπως το χλωρίδιο αργιλίου, περνούν στην κυκλοφορία του αίματος ή συσσωρεύονται στους ιστούς των μαστών και «δρουν» όπως τα οιστρογόνα. Η εκδοχή αυτή περιγράφεται στη μελέτη που πραγματοποιήθηκε από το Πανεπιστήμιο Reading και έδειξε πως τα άλατα αργιλίου συμπεριφέρονται σαν οιστρογόνα μέσα στο σώμα. Η ίδια έρευνα έδειξε επίσης πως το συντηρητικό parabens συνδέεται με περιπτώσεις καρκίνου του μαστού. Η δεύτερη εκδοχή στηρίζεται στο γεγονός ότι με την εφίδρωση το σώμα αποβάλλει διάφορες τοξίνες, ενώ με τη χρήση αντιιδρωτικών αποσμητικών μειώνεται ο ιδρώτας στην περιοχή της μασχάλης και κατά συνέπεια οι τοξίνες αυτές συσσωρεύονται στους ιστούς των μαστών και δρουν επιβαρυντικά. Μια άλλη μελέτη όμως που διεξήχθη στο ερευνητικό κέντρο του Fred Hutchinson το 2002 σε περισσότερες από 800 ασθενείς δεν βρήκε καμία συσχέτιση μεταξύ της εμφάνισης του καρκίνου του μαστού και της χρήσης των αποσμητικών. Διαδεδομένες φήμες ενοχοποιούν την παραλλαγή του αλουμίνιου chlorohydrate που χρησιμοποιείται στα αποσμητικά και τα αντιιδρωτικά ως Al2CL (OH)5 ότι σχετίζεται με την εμφάνιση καρκίνου του μαστού.

Μια έρευνα όμως που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό του Εθνικού Ιδρύματος για τον Καρκίνο από τους Dana Κ. Mirick, Scott Davis, David B. Thomas (16 Οκτωβρίου 2002) δεν βρήκε κανένα στοιχείο ότι αυτές οι ενώσεις αυξάνουν τον κίνδυνο. Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι όλα τα παραπάνω παραμένουν αποτελέσματα μελετών τα οποία δεν έχουν κριθεί επισήμως ένοχα για τον καρκίνο του μαστού. Είναι όμως γεγονός ότι σχεδόν όλοι ξεκινάμε από πολύ μικρή ηλικία να χρησιμοποιήσουμε αποσμητικά, τα οποία εντάσσουμε στη ζωή μας καθημερινά μετατρέποντάς τα σε αναγκαία καθημερινή συνήθεια επί σειρά ετών και κατά συνέπεια ο οργανισμός μας συγκεντρώνει μεγάλη ποσότητα επιβαρυντικών ουσιών. Τι πρέπει να κάνουμε: Να αποφεύγουμε τη χρήση των αποσμητικών σε καθημερινή βάση και να τα χρησιμοποιούμε όταν τα χρειαζόμαστε περισσότερο, για παράδειγμα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.

Ενοχοποιούνται τα καθαριστικά χώρου για τον καρκίνο του μαστού;

Μελέτη που δημοσιεύτηκε από το Ινστιτούτο Silent Spring των ΗΠΑ από την Julia Brondy στο περιοδικό «Enviromental Health» (Περιβαλλοντική Υγεία) περιγράφει ότι τα εντομοκτόνα και τα απορρυπαντικά που χρησιμοποιούμε για την καθαριότητα καθώς και τα αποσμητικά χώρου είναι ιδιαίτερα επιβλαβή για την υγεία μας, καθώς περιέχουν καρκινογόνα στοιχεία που δρουν επιβαρυντικά στην ανάπτυξη καρκίνου του μαστού. Στη μελέτη περιγράφεται ότι οι γυναίκες που κάνουν χρήση καθαριστικών χώρου έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του μαστού σε σχέση με όσες δεν χρησιμοποιούν παρόμοια καθαριστικά. Και πάλι τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής δεν είναι επιστημονικά τεκμηριωμένα, διότι βασίζονται σε προσωπικές συνεντεύξεις καρκινοπαθών που λόγω της ευαισθητοποίησής τους τείνουν να αποδίδουν την πρόκληση της ασθένειάς τους σε εξωτερικούς παράγοντες.

Προστατεύει ο θηλασμός από τον καρκίνο του μαστού;

Ο θηλασμός μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού. Αναλυτικότερα, οι γυναίκες που θήλασαν τα παιδιά τους για 6 με 7 μήνες έχουν μικρότερο κίνδυνο κατά 7% να εμφανίσουν καρκίνο του μαστού. Σχετική επίσης έρευνα που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας στο Chapel Hill με επικεφαλής την Dr. Alison M. Stuebe με τη συμμετοχή περισσοτέρων από 60.000 γυναικών κατέληξε ότι γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού είχαν σημαντικά χαμηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου πριν από την εμμηνόπαυση αν είχαν θηλάσει τα μωρά τους σε σχέση με γυναίκες που δεν θήλασαν, ενώ, σύμφωνα με τελευταία έρευνα του World Cancer Research Fund, ο θηλασμός για διάρκεια ενός χρόνου βοηθά στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου στο μαστό κατά 4.8%.

Ευθύνεται το κάπνισμα στην ανάπτυξη καρκίνου του μαστού;

Μέχρι πρόσφατα το κάπνισμα δεν είχε συνδεθεί με τον καρκίνο του μαστού. Αποτελέσματα προσφάτων ερευνών όμως κατέληξαν ότι η νικοτίνη ευνοεί την καρκινογένεση στα κύτταρα του μαστού, και οι γυναίκες που καπνίζουν αλλά και οι παθητικές καπνίστριες εμφανίζουν υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου. Μια πρόσφατη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Journal of Cancer Epidemiology, περιγράφει ότι το κάπνισμα ενός πακέτου τσιγάρων ημερησίως για εννέα έτη αυξάνει τον κίνδυνο της νόσου κατά 59%, επίδραση που μειώνεται στο 50% για τις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Σε άλλη έρευνα, που διεξήχθη στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας υπό την Dr. Dejana Braithwaite και στην οποία παρακολουθήθηκαν 2.265 γυναίκες για 9 χρόνια από διάφορες εθνικότητες, όλες πάσχουσες από καρκίνο του μαστού, διαπιστώθηκε ότι οι καπνίστριες και οι πρώην καπνίστριες παρουσίασαν υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας από καρκίνο του μαστού κατά 39% σε σχέση με όσες γυναίκες δεν κάπνισαν ποτέ.

Επιβαρύνει το αλκοόλ την ανάπτυξη καρκίνου του μαστού;

Αμερικανοί ερευνητές ανακοίνωσαν ότι τρία ή περισσότερα ποτά την ημέρα αυξάνουν τον κίνδυνο προσβολής μιας γυναίκας από καρκίνο του μαστού. Η συσχέτιση αυτή αποδίδεται στο μηνανισμό της υπερινσουλιναιμίας, η οποία ευθύνεται για την απελευθέρωση της πρωτεϊνης IGI1R από τα κύτταρα των μαστών. Πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι οι γυναίκες που έπιναν από ένα έως δύο οινοπνευματώδη ποτά ημερησίως αύξησαν τις πιθανότητες προσβολής τους από τον καρκίνο του μαστού κατά 10% σε σχέση με τις γυναίκες που κατανάλωναν λιγότερο από ένα ποτό ημερησίως, ενώ οι πιθανότητες εμφάνισης του καρκίνου του μαστού αυξήθηκαν στο 30% στις γυναίκες που είχαν πιει περισσότερα από τρία ποτά ημερησίως. Τα αποτελέσματα αυτά, σύμφωνα με τους ερευνητές, ήταν παρόμοια σε γυναίκες διαφορετικής ηλικίας όπως και σε γυναίκες από διαφορετικές εθνικές ομάδες. Alcohol. 2010 Dec 17. Alcohol consumption in relation to aberrant DNA methylation in breast tumors. Tao MH, Marian C, Shields PG, Nie J, McCann SE, Millen A, Ambrosone C, Hutson A, Edge SB, Krishnan SS, Xie B, Winston J, Vito D, Russell M, Nochajski TH, Trevisan M, Freudenheim JL Breast Cancer Res. 2010 Dec 8;12(6):R106. Risk factors for ductal and lobular breast cancer: results from the nurses’ health study. Kotsopoulos J, Chen WY, Gates MA, Tworoger SS, Hankinson SE, Rosner BA

Μαρτυρίες

Γεωργία Δημητρίου

Ένα βράδυ, Μάρτιος του 2010, καθώς ξάπλωσα στο κρεβάτι, πόνεσα στον αριστερό μαστό, τον άγγιξα και ψηλάφισα ένα μικρό ογκίδιο. Τις επόμενες ημέρες, άρχισα να ψηλαφώ το μαστό μου σε τακτά χρονικά διαστήματα. Το ογκίδιο ήταν ακόμη εκεί… Ενημέρωσα την αδελφή μου, που είναι ιατρός, κι εκείνη με έστειλε εκτάκτως για ψηφιακή μαστογραφία.

Η διάγνωση της μαστογραφίας, σύμφωνα με το πόρισμα του υπεύθυνου του διαγνωστικού κέντρου που επέλεξα για την εξέταση, ήταν «Ινοαδένωμα ινοκυστικού τύπου». Ησύχασα…

Ωστόσο, ευτυχώς για εμένα, η αδελφή μου δεν ησύχασε. Παρόλο που η διάγνωση δεν ενέπνεε κανενός είδους ανησυχία για κακοήθεια, με έστειλε στο κέντρο της Δρ. Αθηνάς Βούρτση για μια συμπληρωματική εξέταση, ένα υπερηχογράφημα μαστού.

Πήγα στο προγραμματισμένο μου ραντεβού χωρίς κανενός είδους ανησυχία. Η ιατρός, πριν προβεί στον υπέρηχο μου ζήτησε να δει τη μαστογραφία, στην οποία είχα υποβληθεί πριν από λίγες ημέρες. Η φράση της ανέτρεψε κατηγορηματικά ό,τι είχε διαγνωστεί: «Γωγώ μου, τίθεται θέμα βλάβης. Πρόκειται για κακοήθεια και πρέπει άμεσα να χειρουργηθείς»!

Για κάποια λεπτά χάθηκα… Νόμιζα ότι αυτό που άκουσα δε με αφορούσε. Η πρώτη μου αντίδραση ήταν η άρνηση… «Δε θα κάνω τίποτα». Εκείνη, ήπια και σίγουρη, μου απάντησε, «Μια νέα γυναίκα δεν μπορεί να σκέφτεται έτσι. Δεν παραιτείται. Πρέπει να το παλέψεις». Ήμουν μόλις 42 ετών, με δύο ανήλικα παιδιά, 8 και 14 ετών. «Τι θα γίνουν χωρίς εμένα», σκέφτηκα… «Θεέ μου, δώσε μου δύναμη»!

Θυμάμαι πώς λύγισα. Κοίταξα την κ. Βούρτση στα μάτια και την παρακάλεσα να με βοηθήσει. Εκείνη, με τρυφερό και αποφασιστικό βλέμμα, μου εξήγησε με σαφήνεια τα βήματα που θα ακολουθούσαν.

Υποβλήθηκα σε ογκεκτομή και λεμφαδενικό καθαρισμό. Στη συνέχεια χημειοθεραπεία για 6 μήνες και ακτινοβολίες. Τα πήγα καλά. Δεν αντιμετώπισα καμία παρενέργεια από τις χημειοθεραπείες. Είχα και έχω βοηθό μου την πίστη μου στο Θεό, τη στήριξη της οικογένειάς μου και κυρίως την Αθηνά Βούρτση. Τον άνθρωπο που διέγνωσε το πρόβλημα, τη στιγμή που άλλοι «ειδικοί» απέτυχαν να το εντοπίσουν. Σήμερα γνωρίζω πως μέσα στην ατυχία μου, ήμουν τυχερή. Η πρώτη, εγκληματικά λανθασμένη διάγνωση, ανετράπη πολύ σύντομα από τη σωστή διάγνωση της κ. Βούρτση. Μέσα από την προσωπική μου περιπέτεια, αλλά και από τις μαρτυρίες άλλων γυναικών, διαπίστωσα ότι ο καρκίνος μπορεί να νικηθεί… αρκεί να μη χαθεί πολύτιμος χρόνος. Κάθε γυναίκα θα πρέπει να υποβάλλεται κάθε χρόνο σε ψηφιακή μαστογραφία και υπερηχογράφημα μαστού, επιδιώκοντας τον κατάλληλο ιατρό, προκειμένου να έχει έγκυρη και έγκαιρη διάγνωση!

Μαρία Τράντζα

Ένα χρόνο πριν, τον Δεκέμβριο του 2010, σε έναν από τους τακτικούς ετήσιους ελέγχους για την υγεία του στήθους μου, με μαστογραφία και υπέρηχο, ένιωσα τη γη να φεύγει κάτω από τα πόδια μου. Τη στιγμή που μου ανακοινώθηκε από την κ. Βούρτση πως στη μαστογραφία εντοπίστηκε κάτι που έπρεπε να βγει χωρίς καθυστέρηση βίωσα έντονα το φόβο που γεννά ένα τόσο σοβαρό νόσημα όσο ο καρκίνος αλλά και την ανασφάλεια που προκαλεί η άγνοια, ή καλύτερα η ημιμάθεια. Οι ψύχραιμες και με επιστημοσύνη φωνές των ιατρών μου δεν αναχαίτιζαν την αγωνία μου που με οδηγούσε να ψάχνω μόνη μου στο διαδίκτυο άρθρα αμφιβόλου προέλευσης για τον καρκίνο που μόνο σύγχυση μου προκαλούσαν.

Η διάγνωση ήταν in situ. Χειρουργήθηκα και λίγο μετά ακολούθησαν 34 συνεδρίες ακτινοθεραπείας. Για ένα διάστημα, κυρίως όταν νύχτωνε, είχα ταχυκαρδία. Δεν με ενδιέφερε τίποτα. Έκλαιγα. Απαξίωση και φόβος με κατέκλυζαν.

Ένα εξάμηνο μετά έκανα υπέρηχο και σταδιακά άρχισα να ξαναβρίσκω το ενδιαφέρον μου για τη ζωή γύρω μου. Απόλαυσα τις διακοπές μου στην Κεφαλονιά και στη Γερμανία και ανέκτησα τις δυνάμεις μου. Πριν από λίγες μέρες έκανα και την πρώτη μου ετήσια μαστογραφία μετά το χειρουργείο. Ανακουφίστηκα.

Σήμερα νιώθω καλά, σωματικά και ψυχικά. Στην άκρη του μυαλού μου πάντα υπάρχει ο καρκίνος όμως βρίσκω τον τρόπο να διαχειριστώ την αρνητική ενέργεια που με «επισκέπτεται», όχι όμως πλέον τόσο τακτικά. Ανακούφιση στην καθημερινή μου προσπάθεια να ανακτήσω τις ψυχικές μου δυνάμεις μου προσφέρει και ο σκύλος μου, ένας μικρός Τζακ Ράσελ που μου έφερε ο γιος μου από την Ουγγαρία. Πλήθος μελετών υποστηρίζουν πως τα ζώα συντροφιάς έχουν ευεργετική επίδραση πάνω μας, εγώ μπορώ να το επιβεβαιώσω.

Πριν κλείσω θεωρώ απαραίτητο να τονίσω πόσο σημαντικό είναι να μην παραλείπει κανείς τον ετήσιο έλεγχο της υγείας του. Καμία γυναίκα, για κανέναν λόγο δεν θα πρέπει να ξεχνά τι μπορεί σήμερα να της προσφέρει η επιστήμη και η τεχνολογία. Με το ΠΑΠ, τη μαστογραφία και τον υπέρηχο.

Μανιώ Κορλέτη

«Εμφανίστηκε στη ζωή μου μετά τα 50 μου χρόνια. Είναι αλήθεια ότι τον φοβόμουν… Τον περίμενα… Γνώριζα άλλωστε ότι ο καρκίνος του μαστού ήταν κάτι πολύ κακό, κάτι που μου στέρησε το πιο σημαντικό πρόσωπο στην παιδική μου ηλικία, τη μητέρα μου.

Η επιλογή μου να γίνω εθελόντρια στο ‘’Αγκαλιάζω’’ πριν νοσήσω έπαιξε σημαντικό ρόλο στη ζωή μου. Μέσα από το ειδικό πρόγραμμα για την πρόληψη έμαθα να ψηλαφώ κάθε μήνα τους μαστούς μου, να κάνω κάθε χρόνο τη μαστογραφία μου, να διατηρώ το βάρος μου και γενικά να προσέχω όσο μπορούσα.

Η ετήσια μαστογραφία όμως πριν από 10 χρόνια έδειξε ένα ογκίδιο μη ψηλαφητό. Έκανα ογκεκτομή, ακολούθησα θεραπεία. Διατήρησα το μαστό και τη ζωή μου.

Με τη διάγνωση ξύπνησαν αρνητικά συναισθήματα που με κυρίευαν. Αγωνία, φόβος, θυμός, πόνος, ενοχικά γιατί με βασάνιζαν ανέλεγκτα, έψαχνα να βρω ένα άλλοθι. Μα ποιο; Έπρεπε να παλέψω μαζί του και να τα καταφέρω. Στηρίχτηκα στους επαγγελματίες του χώρου και κατάφερα να διαχειριστώ τις αγωνίες μου.

Όταν ανοίγεις την καρδιά σου και την αγκαλιά σου, η οδυνηρή πραγματικότητα της αρρώστιας και του πόνου μπορεί να δώσει πίστη ότι τα πάντα στη γη μπορούν να γίνουν, φτάνει να το θέλει κανείς με όλη τη δύναμη της ψυχής του.

Στη ζωή τίποτα δεν είναι δεδομένο. Το ότι σήμερα ζω και μπορώ να γράψω γι’ αυτό το ‘’ταξίδι’’ μου στον καρκίνο το οφείλω πρώτα στο Θεό και στην Αθηνά Βούρτση, τη γιατρό μου. ‘’Διάβασε’’ σωστά τη μαστογραφία μου το 2001, βρήκε τον καρκίνο μου, ο οποίος προϋπήρχε στην προηγούμενη μαστογραφία και δεν είχε ‘’διαβαστεί’’ σωστά. Ως τέως αντιπρόεδρος της Europa Donna Hellas άρχισα να ενδιαφέρομαι για πιστοποιημένα κέντρα μαστού, για μηχανήματα υψηλής τεχνολογίας, για άτομα εξειδικευμένα που διενεργούν και ‘’διαβάζουν’’ σωστά τις μαστογραφίες.

Είναι κρίμα να μην αξιοποιούμε το πλεονέκτημα της ζωής που μας προσφέρουν οι εξετάσεις που δίνουν έγκυρα αποτελέσματα.

Όλα στη ζωή είναι τυχερά, αλλά πρώτα πρέπει να κάνουμε όλα όσα περνάνε από το χέρι μας».

Βάσω Γιοχάη

«Ποτέ δεν φανταζόμουν ότι μια νεαρή γυναίκα μπορεί να ασθενήσει από καρκίνο του μαστού. Αν δεν συνέβαινε σε εμένα, δεν θα το πίστευα ποτέ.
Στα 29 μου χρόνια, εντελώς τυχαία, ψηλάφησα κάτι στο στήθος μου χωρίς καν να γνωρίζω την έννοια της αυτοεξέτασης. Ούτε που σκέφτηκα ότι θα μπορούσε να ήταν καρκίνος, ώσπου μου το ανακοίνωσε η γιατρός μου. Πάγωσα, με κυρίευσε θυμός και απορία. Ήμουν εντελώς ανυποψίαστη και απροετοίμαστη. Στο άμεσο οικογενειακό μου περιβάλλον δεν υπήρχαν άτομα που να δικαιολογούν βεβαρημένη κληρονομικότητα. Έμαθα όμως πως ο καρκίνος δεν κάνει διαχωρισμούς.

Μετά τη διάγνωση η γιατρός μου με συμβούλεψε να δράσω αμέσως. Βρήκα τον κατάλληλο χειρουργό μαστού και μέσα σε τρεις ημέρες υποβλήθηκα σε ογκεκτομή και λεμφαδενικό καθαρισμό. Η απόφαση ήταν δύσκολη, αλλά μου χάρισε τη ζωή.

Λίγες μέρες μετά την επέμβαση ο ογκολόγος μου μού ανακοίνωσε πως θα έπρεπε να υποβληθώ σε χημειοθεραπείες και ακτινοβολίες. Η καθημερινότητα ήταν επώδυνη για εμένα και τους δικούς μου. Το νοσοκομείο έγινε το δεύτερο σπίτι μου. Συνέχιζα όμως καθημερινά να πηγαίνω στη δουλειά μου για να αποδείξω στον εαυτό μου ότι ήμουν χρήσιμη. Οπλίστηκα με υπομονή και ελπίδα για το μέλλον.

Με τον Πανελλήνιο Σύλλογο Γυναικών με Καρκίνο Μαστού ‘’Άλμα Ζωής’’ με σύστησε ο χειρουργός μου. Στην αρχή δεν ήθελα να μιλήσω σε κανέναν γι’ αυτό που μου συνέβαινε, ίσως και από ντροπή. Άλλωστε για μια γυναίκα το στήθος είναι το σύμβολο της θηλυκότητάς της. Στο Σύλλογο έλαβα ψυχοκοινωνική στήριξη, που με έκανε να ξεπεράσω τους φόβους μου και τις ανασφάλειές μου. Με τον καιρό αποκτήσαμε μια δυνατή σχέση. Δύο χρόνια μετά αποφάσισα να εκπαιδευτώ εθελόντρια (μέσω του προγράμματος Reach to Recovery) από το Σύλλογο και να μπορώ και εγώ να στηρίζω συναισθηματικά γυναίκες που περνούν κάτι ανάλογο με εμένα. Μου άρεσε αυτή η ιδέα.

Σήμερα νιώθω πως η ζωή μου έχει πλέον αλλάξει. Έχω κρατήσει μόνο τα θετικά που έφερε στη ζωή μου ο καρκίνος. Κατάλαβα τι έχει αξία και νόημα. Έμαθα να ξεχωρίζω τα ασήμαντα από τα σημαντικά και να απολαμβάνω τις στιγμές με την οικογένειά μου και τους φίλους μου!

Ο καρκίνος του μαστού ήταν για μένα μια επιβεβαίωση ότι μπορώ να είμαι επιθυμητή σαν γυναίκα και έπειτα από μια τέτοια ασθένεια. Ίσως τελικά να ήταν τυχερό αυτό που μου συνέβη γιατί μου έδωσε να καταλάβω ότι η ζωή είναι όμορφη και γλυκιά, φτάνει όμως να πιστέψουμε σε αυτήν και να τη διεκδικήσουμε!»

Διατροφή

1. Ποια πρέπει να είναι η διατροφή μιας γυναίκας με καρκίνο μαστού;

Η ισορροπημένη διατροφή συνδυάζει αρμονικά τη θρέψη με την τέρψη. Σε μια γυναίκα που καλείται να φανεί δυνατή και να παλέψει με μια κατάσταση από την οποία μπορεί να βγει νικήτρια, μείζονος σημασίας είναι τόσο η οργανική όσο και η ψυχική της ισορροπία. Για τη σωματική της υγεία είναι απαραίτητη η υιοθέτηση συγκεκριμένων διατροφικών αρχών:

• Υψηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών (κατά προτίμηση βιολογικών) σε ημερήσια βάση,
• Προτίμηση του ελαιολάδου ως βασική λιπαρή ουσία,
• Κατανάλωση τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα ψαριών (πλην ξιφία) και οσπρίων,
• Καθημερινή μέριμνα για κατανάλωση δημητριακών όσο το δυνατό λιγότερο επεξεργασμένων (ιδανικές επιλογές: αλεύρι Dinkel, βρώμη, αναποφλοίωτο ρύζι, πλιγούρι,
• Αραιή κατανάλωση κόκκινου κρέατος και προϊόντων αυτού (ιδιαίτερα αλλαντικών).
• Σημαντικό είναι επίσης να προσέξει ιδιαίτερα την κατανάλωση αλκοόλ.

Ως προς το σκέλος της ψυχικής ισορροπίας, πρέπει να γίνει κατανοητό πως μικρές διατροφικές ατασθαλίες, που αν λείπουν δημιουργούν την αίσθηση της στέρησης, είναι ίσως επιβεβλημένες. Μην ξεχνάμε όμως πως οι ατασθαλίες αποτελούν την εξαίρεση που κάνει πιο «βατή» τη διατροφική καθημερινότητα και όχι τον κανόνα. Για παράδειγμα, 2 φορές την εβδομάδα γλυκό (επιλέξτε γλυκά που φτιάχνετε με δικά σας υλικά), στο πλαίσιο των πιο πάνω αρχών και με συνολικά ελεγχόμενες ποσότητες μερίδων, είναι κάτι που δεν διαταράσσει τη διατροφική ισορροπία.

2. Υπάρχουν τροφές που πρέπει να αποφεύγονται;

Δραστική μείωση έως και αποφυγή θα πρέπει να γίνει σε τροφές που εμπεριέχουν:

Trans λιπαρά οξέα (τηγανητές πατάτες fast food, ντόνατς, onion rings, ορισμένα είδη μπισκότων εμπορίου, ορισμένα είδη κρουασάν εμπορίου, ορισμένα είδη έτοιμων κέικ).

Βαριά τοξικά μέταλλα, όπως ο υδράργυρος, το κάδμιο και ο μόλυβδος, που δυστυχώς μπορούμε να τα συναντήσουμε σε όποιο τρόφιμο παράγεται και συλλέγεται από περιβάλλον επιβαρυμένο με αυτά τα μέταλλα (π.χ. ξιφίας λόγω επιβάρυνσης των θαλασσών και επειδή βρίσκεται πολύ ψηλά στην τροφική αλυσίδα, βολβοί λαχανικών που καλλιεργήθηκαν σε επιβαρυμένο έδαφος κ.λπ.).

Ποιες τροφές θα πρέπει να τρώει κατά την περίοδο των χημειοθεραπειών;
Για να προτείνουμε τι πρέπει να τρώει μια γυναίκα με τη συγκεκριμένη διάγνωση που υποβάλλεται σε χημειοθεραπεία, πρέπει να γνωρίζουμε πρώτα από όλα τι παρενέργειες εμφανίζει, εάν και εφόσον τις εμφανίζει. Οι πιο συνηθισμένες παρενέργειες που εμφανίζονται με τη χημειοθεραπεία είναι οι αλλαγές στην όρεξη, που συχνά οδηγούν και σε αλλαγές στο βάρος, η αλλοίωση της γεύσης, η διάρροια, η δυσκοιλιότητα, η ναυτία και φυσικά μια γενική αδυναμία και ατονία.

Από εκεί και πέρα πρέπει να συνυπολογιστούν τόσο οι ενεργειακές της ανάγκες (ο υπολογισμός τους γίνεται με ειδικές μετρήσεις) όσο και το τρέχον επίπεδο θρέψης στο οποίο βρίσκεται (το διαπιστώνουμε επίσης με ειδικές εξετάσεις – μετρήσεις).

3. Γενική οδηγία κατά την περίοδο της χημειοθεραπείας είναι η κάλυψη του οργανισμού με πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας (ψάρι, κοτόπουλο, αβγά, σκληρά τυριά)

Σε γενικές γραμμές η τήρηση μιας ισορροπημένης διατροφής, με τις βασικές διατροφικές αρχές που προαναφέρονται, είναι και εδώ το ζητούμενο.

4. Πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν παρενέργειες σχετικά με την κατανάλωση τροφής (π.χ. ανορεξία, αλλαγές στη γεύση) σε μια γυναίκα που βρίσκεται σε θεραπεία για καρκίνο μαστού;

Σε περιπτώσεις ανορεξίας:

• Καταναλώστε μικρά σε όγκο αλλά συχνά γεύματα (6 ημερησίως).
• Πακετάρετε σνακ (π.χ. ανάλατους ξηρούς καρπούς) και έχετέ τα μαζί σας ανά πάσα στιγμή.
• Επιλέξτε τροφές με υψηλή θερμιδική πυκνότητα (μικρός όγκος – πολλές θερμίδες και πρωτεΐνες, π.χ. milk shakes με γάλα και φρούτο αρεσκείας, ταχίνι με κριτσίνια κ.λπ.).
• Προτιμήστε τα φαγητά που σας ελκύουν γευστικά.
• Δοκιμάστε νέες συνταγές.
• Αποφύγετε την κατανάλωση νερού κατά τη διάρκεια του φαγητού.
• Καταναλώστε πρώτα τα πουλερικά, το κρέας, το αβγό ή το ψάρι και μετά τα λαχανικά.

Σε περιπτώσεις ναυτίας:

• Ξαπλώστε μετά το γεύμα.
• Αποφύγετε τα γλυκά.
• Αποφύγετε τα τρόφιμα με έντονες μυρωδιές.
• Μην τρώτε γρήγορα.
• Αποφύγετε τα πολύ λιπαρά φαγητά.
• Ξεπλύνετε το στόμα σας με νερό και λεμόνι μετά το γεύμα.

5. Ποια είναι η συνιστώμενη ποσότητα κατανάλωσης αλκοόλ για μια γυναίκα με καρκίνο μαστού;

Σε μια σχετικά πρόσφατη και έγκριτη επιστημονική έρευνα που δημοσιεύτηκε τον περασμένο Αύγουστο στην Journal of Clinical Oncology, φάνηκε πως ακόμα και η ήπια κατανάλωση αλκοόλ (3 με 4 ποτά εβδομαδιαίως, 1 ποτό = 1 ποτηράκι κρασί = 15 γρ. αλκοόλ) οδηγεί σε αύξηση του ενδεχομένου επανεμφάνισης καρκίνου του μαστού κατά 1,5 φορές σε εμμηνοπαυσιακές γυναίκες και σε γυναίκες υπέρβαρες ή παχύσαρκες. Αν και επίσημες οδηγίες που να απαγορεύουν την κατανάλωση αλκοόλ από τις συγκεκριμένες ομάδες γυναικών δεν έχουν εκπονηθεί από κανένα επίσημο φορέα, η αποφυγή της κατανάλωσης αλκοόλ από παχύσαρκες και από εμμηνοπαυσιακές γυναίκες με καρκίνο μαστού αποτελεί πιθανόν το ζητούμενο.

Γυναίκες φυσιολογικού σωματικού βάρους, καθώς και προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με καρκίνο μαστού μπορούν να καταναλώνουν έως 15 γρ. αλκοόλ (1 ποτό) ημερησίως, εφόσον αυτό δεν τις οδηγεί σε θερμιδική εκτροπή.

Σημείωση: Γυναίκες με φυσιολογικά επίπεδα φυλλικού οξέος στο αίμα φαίνεται να κινδυνεύουν λιγότερο από τις όποιες επιπτώσεις του αλκοόλ στο μαστό σε σχέση με γυναίκες που παρουσιάζουν έλλειψη σε αυτή τη βιταμίνη.

6. Υπάρχουν συγκεκριμένα συμπληρώματα που θα πρέπει να παίρνει;

Δεν είναι λίγες οι φορές που γυναίκες με καρκίνο μαστού παρουσιάζουν σημαντικές ελλείψεις σε φυλλικό οξύ, βιταμίνη Α, ψευδάργυρο και σίδηρο. Μάλιστα για τον ψευδάργυρο, το φυλλικό οξύ και το σίδηρο, η όποια έλλειψη μπορεί εύκολα να διαπιστωθεί και με μια απλή εξέταση αίματος. Αν και η φιλοσοφία του κλινικού διαιτολόγου είναι πως οι όποιες ελλείψεις πρέπει να καλύπτονται από τη διατροφή, επειδή κάτι τέτοιο είναι συχνά δύσκολο να επιτευχθεί, προτείνεται η χρήση αξιόπιστων συμπληρωμάτων διατροφής με την οδηγία πάντα του ειδικού. Για παράδειγμα, μια σημαντική έλλειψη φυλλικού οξέος είναι αδύνατο να καλυφθεί διατροφικά όσο σπανάκι και αν φάμε, από τη στιγμή που η βιοδιαθεσιμότητα του φυλλικού οξέος από τις τροφές είναι πολύ μικρή.

7. Μια γυναίκα με καρκίνο μαστού μπορεί να τρώει σόγια και προϊόντα της;

Η σχέση σόγιας και καρκίνου του μαστού είναι ίσως η πιο αμφιλεγόμενη από τις σχέσεις των τροφών και των νοσημάτων. Για κάθε μελέτη που υποδεικνύει πως τα φυτο-οιστρογόνα της σόγιας διεγείρουν την καρκινογένεση υπάρχει μια άλλη μελέτη που καταλήγει στο αντίθετο. Το πρόβλημα όμως με αυτές τις μελέτες είναι πως αφορούν εργαστηριακά δεδομένα, επιδημιολογικά στοιχεία ή έρευνες σε πειραματόζωα. Και από αυτές τις μελέτες δεν μπορεί να εξαχθεί ασφαλές συμπέρασμα. Οι μόνες μελέτες που θα μπορούσαν ίσως να δώσουν σαφή απάντηση είναι οι λεγόμενες μελέτες παρέμβασης, κάτι που μάλλον είναι αδύνατον να πραγματοποιηθεί. Σημαντικό επίσης δεδομένο είναι πως η επίδραση των συστατικών της σόγιας είναι διαφορετική σε γυναίκες πριν από την εμμηνόπαυση και σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, όπως επίσης και σε γυναίκες που καταναλώνουν από μικρή ηλικία σόγια και δεν την υιοθέτησαν με κάποια διατροφική μόδα, όπως το σούσι. Οι συστάσεις του Αμερικανικού Ινστιτούτου Έρευνας για τον Καρκίνο (AICR) αλλά και 3 μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες (με πολύ πρόσφατη αυτήν που δημοσιεύτηκε τον περασμένο Φεβρουάριο στο Cancer Epidemiol Biomarkers Prev) καταλήγουν πως οι γυναίκες με καρκίνο μαστού μπορούν να καταναλώνουν σόγια και προϊόντα της σε ποσότητα περίπου 2 μερίδων ανά ημέρα (1 ποτήρι γάλα σόγιας είναι μία μερίδα).

ΠΡΟΣΟΧΗ: Η σύσταση αυτή δεν ισχύει για γυναίκες που κάνουν αντι-οιστρογονική θεραπεία, στις οποίες συστήνεται να μην καταναλώνουν προϊόντα σόγιας ή συμπληρώματα με ισοφλαβόνες.

Κωνσταντίνος Ξένος
Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος M.Sc.
Μετεκπαιδευθείς στη Διατροφική Ιατρική – University of Surrey
Αντιπρόεδρος Ελληνικού Ινστιτούτου Διατροφής (ΕΙΔ)
Διευθυντής Τμήματος Διατροφογενετικής και Έρευνας Θρέψης “ΕΥΡΩΚΛΙΝΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ”
www.kxenos.gr

Χρήσιμες Πληροφορίες

Κατάλογος Καταστημάτων

Προθέσεις (Τεχνητοί Μαστοί)

Αθήνα:

Πειραιάς:

Στηθόδεσμοι (Έτοιμοι, Παραγγελία, Μετατροπή)
Αθήνα:

Πειραιάς:

Περούκες

Η αντιμετώπιση της απώλειας μαλλιών

Η απώλεια των μαλλιών αποτελεί ένα αναμενόμενο στάδιο για την πλειονότητα των θεραπειών για τον καρκίνο του μαστού και παρόλο που ως κατάσταση είναι προσωρινή και αναστρέψιμη, επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό την ψυχολογία και την ποιότητα ζωής της ασθενούς.

Είναι επομένως εξαιρετικά σημαντικό να παρέχεται στην ασθενή η δυνατότητα να αποκτήσει νέα μαλλιά και μια απόλυτα φυσική εικόνα, ώστε να μπορεί να συνεχίζει τις συνήθεις δραστηριότητές της ζώντας μια όσο το δυνατόν πιο φυσιολογική ζωή.

Μέχρι πρόσφατα, η πιο καθιερωμένη λύση για την αντιμετώπιση της απώλειας των μαλλιών στις ασθενείς θεωρείτο η περούκα παθήσεων. Ωστόσο, εφαρμόζονται πλέον πιο εξελιγμένες και εξειδικευμένες τεχνικές που υπερτερούν σε σχέση με την επιλογή της ιατρικής περούκας. Η νέα, καινοτόμος τεχνική αποκατάστασης των μαλλιών HOS-2 εξασφαλίζει για την ασθενή τα ακόλουθα πλεονεκτήματα:

Διατήρηση της αρχικής εικόνας των μαλλιών της ασθενούς και απόλυτα φυσικό αποτέλεσμα που δεν έχει καμία διαφορά από τα δικά της μαλλιά και επομένως δεν γίνεται αντιληπτό

Μόνιμη 24ωρη εφαρμογή (το hair system παραμένει τοποθετημένο και δεν αφαιρείται όπως οι περούκες)

Τα νέα μαλλιά επιδέχονται την ίδια περιποίηση με τα φυσικά μαλλιά (λούσιμο, χτένισμα, βαφή κα).

Η νέα τεχνική HOS-2 αποτελεί το πρώτο προϊόν στον κόσμο που εγκρίθηκε από τον FDA (Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων της Αμερικής) ως ιατρικό προϊόν αποκατάστασης των μαλλιών. Παράλληλα, υπάρχει η δυνατότητα οικονομικής κάλυψης ποσοστού της εξειδικευμένης τεχνικής HOS-2 από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία.

Τεχνικές Πληροφορίες για την τεχνική HOS-2

Η τεχνική HOS-2 βασίζεται στη δημιουργία εξατομικευμένου hair system που αποτελείται από ειδική μεμβράνη στην οποία εμφυτεύονται φυσικά μαλλιά ίδιας ποιότητας με τα πραγματικά μαλλιά. Στη συνέχεια, η μεμβράνη επικολλάται στο τριχωτό της κεφαλής όπου και εφαρμόζει τέλεια και με απόλυτη σταθερότητα δίχως να υπάρχει η ανάγκη να αφαιρείται. Η μεμβράνη είναι απολύτως ασφαλής και επιτρέπει στο δέρμα να αναπνέει ελεύθερα δίχως να επηρεάζει την υγιεινή του. Επιπλέον, λόγω της εξαιρετικής της λεπτότητας δεν αφαιρεί από το άτομο την αίσθηση των εξωτερικών ερεθισμάτων.

Η νέα τεχνική HOS-2 εφαρμόζεται αποκλειστικά από την BERGMANN KORD. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την τεχνική προσθετικής μαλλιών HOS-2 θα βρείτε στην ιστοσελίδα www.kord.gr.

Αθήνα (Περίχωρα):

Μαγιώ

Aθήνα:

Πειραιάς:

Kαταστήματα Πώλησης στην Επαρχία

Μαστοί Σιλικόνης, Στηθόδεσμοι, Μαγιώ

Ευχαριστούμε θερμά τη Μη Κυβερνητική Οργάνωση: www.almazois.gr

Παρηγορητική φροντίδα

«Ο πόνος είναι ο δυνάστης των λαών» έλεγε ο Αλβέρτος Σβάιτσερ, ενώ ο Αριστοτέλης τον ονόμαζε «πάθος ψυχής».

Το 2001 στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναγνωρίστηκε από 29 κράτη-μέλη ότι ο πόνος είναι νόσος και ως νόσος έχει τα δικά της δικαιώματα.

Η ανακούφιση από το χρόνιο πόνο και η παρηγορητική φροντίδα αποτελούν επείγουσα ανθρωπιστική ανάγκη με στόχο την ποιότητα ζωής των ανθρώπων που υποφέρουν.

Ασθενείς με μεθερπητική νευραλγία, διαβητική νευροπάθεια, νευραλγία τριδύμου, οσφυαλγία και οστεοαρθρίτιδα, θύματα από τροχαία και εργατικά ατυχήματα, παραπληγικοί αλλά και ασθενείς από εγκεφαλικά επεισόδια ή κατά πλάκας σκλήρυνση υποφέρουν καθημερινά από έντονους πόνους, ενώ μπορούν να ανακουφιστούν επισκεπτόμενοι τα εξειδικευμένα Κέντρα Πόνου και Παρηγορητικής Φροντίδας.

Οι καρκινοπαθείς ασθενείς υποφέρουν κατά 30-40% από πόνο στα αρχικά στάδια της νόσου και κατά 80-90% στα τελικά στάδια. Ο πόνος τους πρέπει να αντιμετωπίζεται μόλις εμφανιστεί και αυτό γίνεται από κατάλληλα εκπαιδευμένους γιατρούς, γνώστες της ανακούφισης του πόνου και της παρηγορητικής φροντίδας. Η θεραπεία πρέπει να είναι πολυπαραγοντική ώστε να αντιμετωπίζεται ο πόνος και τα συνοδά συμπτώματα όπως η κατάθλιψη, η ανορεξία, η δυσκοιλιότητα κ.λπ. και να παρέχεται από ομάδα επαγγελματιών υγείας.

Για τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων του έλληνα ασθενούς για αξιοπρέπεια και ποιότητα ζωής ιδρύθηκε το 1997 η Ελληνική Εταιρεία Παρηγορητικής και Συμπτωματικής Φροντίδας Καρκινοπαθών και μη Ασθενών. Για πληροφορίες σχετικά με τα Κέντρα Πόνου και Παρηγορητικής Φροντίδας σε όλη την Ελλάδα απευθυνθείτε στα γραφεία της Εταιρείας στο τηλ. 210 6457878 και επισκεφτείτε το www.grpalliative.org

Αθηνά Βαδαλούκα
Αναπληρώτρια καθηγήτρια Aναισθησιολογίας
Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Παρηγορητικής και Συμπτωματικής Φροντίδας Καρκινοπαθών και μη Ασθενών (ΠΑΡΗ.ΣΥ.Α)
Ιδρύτρια του Kέντρου Πόνου του Αρεταίειου Nοσοκομείου Πανεπιστημίου Αθηνών
και του Κέντρου Πόνου του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών
Εκπρόσωπος Παγκοσμίου Ινστιτούτου Πόνου
Τηλ. 6936 718181, e-mail: athinajv@ath.forthnet.gr